yakıtın oktan değeri ve avans hakkında bilgiler

Ehliyet alırken bize gereksiz ve zor gelen konuların başında motor dersleri gelir... ama şu anda faydası olacağına inanıyorum.
4 zamandan 2. ve 3. zaman yani sıkıştırma ve ateşleme üzerinde yoğunlaşacağız.
şimdi düşününelim tüm supaplar kapalı , silindirin içinde bulunan hava yakıt sıkıştırılıyor. ve üst ölü noktaya geldiğinde bujiden çakacak kıvılcım ile ateşlenecek..
en azından kurslarda biz böye öğrendik... fakat gerçek bu değil. hava yakıt karışımı piston üst ölü noktaya gelmeden ateşlenir
buna Avans denir.
şimdi düşünelim. avans değeri değişirmi sabitmidir ? yani motor rölanti durumundayken ayarlanmış avansı yüksek devirlerde aynımıdır ?
tabiki değildir ... avansın değişmesi(artması) gerekir ...
Peki avans üzerine etki eden başlıca faktör nedir ? yakıtın oktan değeri..
şimdi bunun hakkında bildiklerimi yazayım ;
Düşük oktan değeri kendiliğinden tutuşmaya daha yatkın, düzensiz yanan benzini kasteder.
ve birde wikipedia dan aldığım bilgiyi ekliyeyim ;
Oktan sayısı, teknik anlamıyla, benzinin vuruntu kalitesinin değerlendirilmesi için kullanılan bir ölçüttür. Bir yakıtın oktan sayısı, yanma kalitesinin ve özellikle de zor koşullara dayanma yeteneğinin ölçüsüdür.

Bu bilgi neyi değiştirir ? şunu ;

95 oktan benzin yakması için dizayn edilmiş bir araca üst ölü noktadan 10 derece önce ateşlemesi için avans verilmiş olsun.

piston üst ölü noktaya 10 derece kaldığında buji kıvılcımı çakar ve yanma başlar bu arada piston üst ölü noktayı geçip inmeye başlar motorun dizaynı gereği verilen avans doğrultusunda etkili yanma istenilen zamanda tamamlanır.

peki bu motora 100 oktan yakıt koysak ne değişir ? güç alırmıyız ?

yine piston üst ölü noktaya 10 derece kala kıvılcımı çakar ve 100 oktan benzinle elde edilmiş karışımı ateşler. yanma şüpesiz daha erken başlar ve düzenli gelişir.
verilen avans fazla geldiğinden piston üst ölü noktaya tırmanmakta zorlanır. tahminim ilerleyen zamanlarda detonasyon yaşanır.


peki sıkıştırma oranı artarsa ve aşırı besleme sistemleri varsa bu durumda ne olur..??

sıkışan havanın ısındığını söylemeye gerek yok heralde...

turbo sisteminde hava sıkıştı.. ısındı... çözüm var tabi.. intercooler a yönlendiriyoruz.. soğutuyoruz .. peki..

silindirin içinde ne olacak ? yüksek "boost" larda sıkıştırma oranları attırılmış aşırı modifiyeli turbo araçlarda piston üst ölü noktaya çıkarken açığa çıkan ısı neticesinde yakıtın kendiliğinden tutuşmaması için ne yapmak gerekiyor ?
cevap basit.. yüksek oktan yakıt.. sonrası yine avans vb ince ayarlar..
şimdi hiç birimizin yanlış anlama şansı yok... aşırı besleme varsa ayarlarda buna göre yapıldıysa düşük oktanlı benzin konumsı ciddi sıkıntı yaratacak.
düzensiz yanmalar , kendiliğinden tutuşmalar , vuruntu vb... sonuç : detonasyon...
Toparlayacak olursam her motor tasarımı doğrultusunda yakıt kullanmak zorunda.
performans almak adına yüksek oktan yakıt kullanmak beli bir noktadan sonra sorunlara yol açacaktır.
Aşırı besleme sistemlerine sahip araçlar yüksek oktan yakıt kullanmak zorundadır.